Επηρεάζει η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου μαστού την θεραπεία;
Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνά διαγνωσμένος καρκίνος στο γυναικείο πληθυσμό παγκοσμίως, ενώ παρουσιάζει μια σχετική αύξηση τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες σε σχέση με παλαιότερα δεδομένα.
Επιπλέον, είναι η πρώτη κατά σειρά αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες σε ηλικίες 35-50 ετών σε σχέση με αλλά νεοπλάσματα.
Γίνεται συνεπώς κατανοητή η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης σε όσο το δυνατό πιο αρχόμενο στάδιο, ώστε να είναι καλύτερο το θεραπευτικό αποτέλεσμα και το προσδόκιμο επιβίωσης. Επιπλέον, με την έγκαιρη διάγνωση οι πιθανότητες επέκτασης της νόσου είναι πολύ πιο σπάνιες.
Τι περιλαμβάνει ο προληπτικός και εργαστηριακός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού;
ΨΗΦΙΑΚΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ
Η ψηφιακή μαστογραφία αποτελεί την βασική εξέταση στον προληπτικό έλεγχο του μαστού. Ο ετήσιος προληπτικός εργαστηριακός έλεγχος ξεκινάει με την ετήσια ψηφιακή μαστογραφία 4 λήψεων.
Ανάλογα με το υγειονομικό πρωτόκολλο που ισχύει σε κάθε χώρα, οι περισσότεροι συγκλίνουν ότι θα πρέπει να ξεκινά σε μια ηλικία από 38 έως 40χρ και στην συνέχεια ετήσιος έλεγχος μέχρι τα 50.
Ανάλογα και με το ιατρικό οικογενειακό ιστορικό της εξεταζόμενης καλό θα είναι να γίνει και μια μαστογραφία αναφοράς στα 35/36 για αρχική συγκριτική απεικόνιση και αποτύπωση τυχόν μικροαποτιτανώσεων.
Ο συστηματικός έλεγχος με ψηφιακή μαστογραφία σε συνδυασμό με την κλινική εξέταση από έμπειρο χειρουργό μαστού αλλά και συστηματική αυτοεξέταση από την ίδια την γυναίκα εξασφαλίζει την ανίχνευση πρώιμου καρκίνου του μαστού και συνεπώς συμβάλλει στα καλύτερα ποσοστά επιβίωσης έως και πλήρη ίαση.
Στόχος από το πρόγραμμα ετήσιας προληπτικής μαστογραφίας είναι να ανακαλύψουμε το πρόβλημα πολύ πριν αυτό γίνει ψηλαφητό, δηλαδή σε πρώιμο στάδιο,ώστε να είναι και καλύτερα αντιμετωπίσιμο.
Για το καλύτερο και ορθότερο αποτέλεσμα απαιτείται συνδυασμός και συνεκτίμηση των αποτελεσμάτων των απεικονιστικών εξετάσεων από εξειδικευμένους γιατρούς, που σε συνδυασμό με την κλινική εξέταση θα προτείνουν την καλύτερη συμβουλή για παρακολούθηση ή και θεραπεία στην εξεταζόμενη, η οποία σε καμμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αρκείται στα αναγραφόμενα στην διάγνωση της μαστογραφίας και να παραμελεί την κλινική εξεταση/ψηλάφηση από έμπειρο ιατρό.
Ένα καταφανώς παθολογικό εύρημα θα αναδειχθεί σε οποιαδήποτε φάση και αν γίνει η μαστογραφία. Ωστόσο η μαστογραφία είναι πιο ανώδυνη λόγω και της συμπίεσης του μαστού, όταν γίνεται μετά το τέλος της περιόδου μέχρι και την 12/13 ημέρα του κύκλου γιατί τότε ο μαστός είναι πιο ήρεμος,ενω κατά την ωορρηξία είναι πιο διογκωμένος και επώδυνος.
Η ψηφιακή μαστογραφία είναι πιο σύγχρονη μέθοδος από την απλή, έχει έως και 40% λιγότερη ακτινοβολία, είναι πιο ακριβής στην ανίχνευση μικρών βλαβών, ενώ εμπεριέχει και το πλεονέκτημα της πραγματοποίησης τομοσύνθεσης αν χρειαστεί περαιτέρω διερεύνηση.
Στην τομοσύνθεση, η οποία είναι μια τρισδιάστατη απεικόνιση, λαμβάνονται πολλαπλές τομές του ενός χιλιοστού από διαφορετικές γωνίες. Μετά, οι εικόνες αυτές επανασυντίθενται ηλεκτρονικά και έτσι μπορεί ο ακτινολόγος με αυτή τη μέθοδο να εντοπίσει βλάβες που δεν φαίνονται στην απλή ψηφιακή μαστογραφία.Με τον τροπο αυτό μπορεί ο ακτινολόγος να συνδυάσει τα ευρήματα και να μελετήσει με μεγαλύτερη ακρίβεια κάποια οζίδια που μπορεί να είναι επιπροβολή στοιχείων.Η τομοσύνθεση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη και θα πρέπει να ενθαρρύνεται σε γυναίκες με μαστογραφικά πυκνούς μαστούς.
Οι μικροαποτιτανώσεις αποτελούν μαστογραφικό εύρημα, και όταν εγείρουν υποψία υποκείμενου νεοπλάσματος, θα πρέπει να υπόκεινται σε βιοψία με αφαίρεση όλης της περιοχής που τις περιλαμβάνει. Αρχικά, αυτό γίνεται υπό τοπική αναισθησία στερεοτακτικά στον μαστογράφο. Στην συνέχεια αν κριθεί ότι απαιτείται εκτομή η ασθενής θα πρέπει να οδηγηθεί στο χειρουργείο μετά την τοποθέτηση στερεοτακτικα συρμάτινων οδηγών (hook). Δεν ειναι σπανιο να τοποθετουνται 2 συρμάτινοι οδηγοί για αφαίρεση 2 περιοχών του μαστου ταυτοχρονα.Το παρασκεύασμα αποστέλλεται για μαστογραφία, αφού πρώτα έχει σημανθεί, έτσι ώστε να βεβαιωθούμε ότι μακροσκοπικά τουλάχιστον οι αποτιτανώσεις απέχουν 1εκ. από το όριο του παρασκευάσματος. Μετά την αξιολόγηση της μαστογραφίας για την επάρκεια της εκτομής του συνόλου των αποτιτανώσεων,θα πρέπει να ακολουθήσει οριστική αναλυτική παθολογοανατομική εξέταση και μελέτη της ανοσοϊστοχημείας.
Στην περίπτωση εκτεταμένων μικροαποτιτανώσεων με κατάληψη μεγάλων περιοχή του μαστού, και ισχυρή υποψία μικροδιήθησης σε κάποια σημεία, πιθανώς θα χρειαστεί ολική μαστεκτομή, μετα από διενέργεια ταχείας βιοψίας φρουρού λεμφαδένα. Σε αυτή την περίπτωση δύναται να γίνει μαστεκτομή με διατήρηση της θηλής και του δέρματος και όχι κλασική μαστεκτομή.
Την περαιτέρω αποκατάσταση και χειρουργική αντιμετώπιση θα καθορίσει η αναλυτική ιστολογική εξέταση.
ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΜΑΣΤΟΥ
Είναι μια εξέταση ιδιαίτερα χρήσιμη στον έλεγχο ογκιδίων του μαστού.Η εξέταση αυτή γίνεται συμπληρωματικά στην μαστογραφία και δεν θα πρέπει να την υποκαθιστά σε καμμία περπίπτωση διότι μεταξύ πολλών άλλων κάποιες βλάβες τις αναδεικνύει μόνον η μαστογραφία και όχι ο υπέρηχος (πχ αποτιτανώσεις στο μαστό). Δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο το υπερηχογράφημα να γίνεται εναλλάξ με τη μαστογραφία ανά έτος.Συνεπώς, δεν θα πρέπει να ενθαρρύνεται.
Ο υπέρηχος είναι χρήσιμος και σε νεαρές εξεταζόμενες για την αποσαφήνιση ογκιδίων του μαστού σχετικά με την συμπαγή η κυστική φύση τους.
ΕΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ
Η ελαστογραφία είναι μια μορφή υπερήχων με την οποία μπορεί να μετρηθεί η ελαστικότητα της υπό διερεύνηση βλάβης, σε σχέση με παρακείμενο φυσιολογικό ιστό. Αυτή η μέτρηση με την ελαστογραφία συνδυαζόμενη με τα ευρήματα του υπερήχου μπορούν να δώσουν πιο ασφαλή συμπεράσματα για την κακοήθη φύση ενός ογκιδίου στον μαστό.
Η εξέταση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε βλάβες του μαστού όχι τυπικές BIRΑDS 3, 4A, δηλαδή μάλλον καλοήθεις ή ύποπτες, διότι μπορεί να καθορίσει σε ποιές περιπτώσεις θα απαιτηθεί κατευθυνόμενη βιοψία στην συνέχεια.
ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΣΤΩΝ MRI
Η Μαγνητική Τομογραφία μαστών (MRI) είναι μια εξέταση η οποία χρησιμοποιείται για διερεύνηση βλαβών οι οποίες είναι ύποπτες για καρκίνο του μαστού και χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.
Η εξέταση είναι ιδιαιτέρα χρήσιμη για την διερεύνηση πολυεστιακής νόσου,τον έλεγχο θωρακικού τοιχώματος για πιθανή διήθηση πριν ή μετά τη μαστεκτομή ή το ενδεχόμενο τοπικής υποτροπής. Είναι κατάλληλη για νεαρές γυναίκες με διαγνωσμένη γονιδιακή μετάλλαξη BRCA1 & 2 που ξεκινάνε νωρίς το screening μαστών ή εχουν εμφανίσει ψηλαφητη μαζα στο μαστό και λόγω ηλικίας δεν μπορούν να υποβληθούν σε μαστογραφία. Ομοίως, σε ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό (2 μέλη και άνω), σε ασθενείς που φέρουν ενθέματα σιλικόνης καθώς είναι η καλυτερη μέθοδος για να αναδείξει πιθανή ρήξη του ενθέματος με διαφυγή σιλικόνης.
Η Μαγνητική Τομογραφία μαστών MRI πρέπει να χρησιμοποιείται με ιδιαίτερη προσοχή σύμφωνα με τις ενδείξεις, και όχι να υποκαθιστά την ετήσια μαστογραφια, διότι σε ορισμένες κατηγορίες νοσημάτων έχει σχετικά υψηλό ποσοστό ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων, ιδιαίτερα στα μη διηθητικά νεοπλάσματα και τα φλεγμονώδη νεοπλάσματα, η αξιοπιστία της είναι μικρότερη.Με τον τροπο αυτό μπορούν να οδηγήσουν την ασθενή σε μία μη αναγκαία χειρουργική επέμβαση.
Ο ιατρός θα πρέπει να είναι σε θέση να συνδυάσει και να ερμηνεύσει τα ευρήματα της μαγνητικής με αυτά των υπολοίπων απεικονιστικών εξετάσεων, ώστε να δώσει στην ασθενή την κατάλληλη συμβουλή για το πρόβλημα της.
Ο κληρονομούμενος καρκίνος του μαστού αφορά ένα μικρό σχετικά ποσοστό περίπου 10 %. Το υπόλοιπο ποσοστό είναι σποραδικός καρκίνος. Επομένως ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος επιβάλλεται σε όλες τις κατηγορίες υπόπληθυσμών.
Ωστόσο ορισμένες συνήθειες της καθημερινής ζωής σε συνδυασμό με το ιστορικό μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για τον καρκίνο του μαστού. Συγκεκριμένα η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, το στρες, η παχυσαρκία αποτελούν επιβαρυντικούς παράγοντες για την εμφάνιση κακοήθειας στο μαστό και σε άλλα όργανα.
Ο μεγάλος αριθμός εξωσωματικών, τα φάρμακα ορμονικής υποκατάστασης,και η ευρεία χρήση αντισυλληπτικών, θέτουν αυτές τις περιπτώσεις σε ομάδα υψηλού κινδύνου για τον καρκίνο του μαστού σε σχέση με τον συνήθη πληθυσμό.
Ένα σημαντικό τμήμα του μαστού είναι εκτός πεδίου μαστογραφίας και συνεπώς θα πρέπει να διερευνηθεί με κλινική εξέταση και ψηλάφηση. Ο γιατρός θα συνδυάσει τα ευρήματα της πρόσφατης μαστογραφίας συσχετιζόμενα με παλαιότερες εξετάσεις και με την κλινική εξέταση και θα συστήσει στην ασθενή αν χρειάζεται περαιτέρω έλεγχος. Συνεπώς, η κλινική εξέταση είναι εξίσου σημαντική με την πραγματοποίηση μαστογραφίας και οι δύο εξετάσεις πρέπει να συνδυάζονται για το μέγιστα ασφαλές διαγνωστικό αποτέλεσμα. Επιπλέον ο γιατρός μπορεί να ανιχνεύσει ένα ψηλαφητό όγκο που δεν προϋπήρχε ,ή δεν ήταν εύκολο να ψηλαφηθεί από έναν μή ειδικό, να πάρει ιστορικό σχετικά με την εκροή αιματηρού υγρού από την θηλή, ή να αναγνωρίσει αλλοιώσεις του δέρματος όπως έντονη ερυθρότητα η δέρμα δίκην φλοιού πορτοκαλιού (peau d’orange), που είναι ενδεικτικά νεοπλασματικής νόσου και αξιολογούνται μόνο από ειδικό.
Η έγκαιρη ανίχνευση και αποκάλυψη μίας πρώιμης νεοπλασματικής βλάβης στο μαστό από έναν ειδικό γιατρό θα οδηγήσει στην έγκαιρη χειρουργική αντιμετώπιση της νωρίτερα με αποτέλεσμα το συνολικό προσδόκιμο επιβίωσης να είναι καλύτερο.
ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ
